istatistik

YALAN SÖYLEYEN SAYILAR

Üç çeşit yalan vardır derler: Yalan, kuyruklu yalan ve istatistik. İstatistiğin sihirli dili, günümüz dünyasının sayılara meraklı kültüründe her konuda en etkili araç. Bir şeyi abartmak, karıştırmak veya gereğinden fazla basite indirmek mi istiyorsunuz? İmdadınıza hemen istatistik yetişir.
Ortalamalar, sayısal ilişkiler, trendler ve o büyülü grafikler birçok önemli gerçeği kolayca ?olduğundan farklı? hale getirir. Yani bu okuduklarımızın, duyduklarımızın mutlaka doğru olmadığı anlamına geliyor. Gerçek olan, gözle görünenden ya da gösterilenden fazla veya eksik bir şeylerin olduğu. Bu yüzden ?iyi ambalajlanmış bir istatistik, bir diktatörün yalanından daha etkilidir; hem yanlış yere götürür, hem de kimse suçlayamaz? denmiştir.

Bir çok istatistiğin yanlış olduğu, daha bakar bakmaz yüzünden anlaşılır. Sayıların sihirli dokunuşu sağduyunuzun ayaklarını yerinden keser. Bir anda kendinizi bulutların üzerinde ya da karabasanların cenderesinde hissederiz.

Elbette ahlâkî kaygılar taşıyan insanların kesin ve geçerli yöntemlerle yaptıkları istatistiklere sözümüz yok. Hata bu tür bilgiler, hedef belirlemede en önemli yöntemdir. Yeter ki birileri dışarıdan müdahale etmesin!

Bakınız: (dünya, ahlâk, din, insan, hedef, kültür, dil, ırmak, istatistik, gül)